Οι απεργοί πείνας δεν είναι «ξένοι», αλλά άνθρωποι που ζουν επί σειρά ετών στην Ελλάδα και, στερούμενοι άλλων μέσων, θέτουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων τη ζωή τους. Ας μη χειριστεί η ελληνική πολιτεία αυτές τις ζωές ως ανθρώπινα απορρίμματα
Της Σεβαστής Τρουμπέτα
Οι θεσμικοί εκπρόσωποι που αρνούνται να συνομιλήσουν με τους απεργούς πείνας τούς αντιμετωπίζουν ως συστατικό μιας ομοιόμορφης μάζας «λαθρομεταναστών», με ό,τι αυτός ο όρος επισυνάπτει στη στερεότυπη εικόνα των παραβατών και εξαθλιωμένων εισβολέων.
Εν τούτοις οι 300 απεργοί πείνας έχουν ένα συγκεκριμένο προφίλ και μια συγκεκριμένη σχέση με την ελληνική κοινωνία: Είναι άνδρες νεαρής ηλικίας, κατά πλειοψηφία κατάγονται από τις χώρες του Μαγκρέμπ, ζουν και εργάζονται ανασφάλιστοι για σειρά ετών στην Ελλάδα, έχουν υποβάλει αιτήσεις για παροχή άδειας παραμονής και εργασίας, χωρίς επιτυχία μέχρι στιγμής. Είναι άξιο λόγου πόση έλλειψη ρεαλισμού χαρακτηρίζει τον Λόγο της πολιτείας όταν αρνείται να συζητήσει τα αιτήματά τους, προβάλλοντας το αληθοφανές επιχείρημα ότι οι δυνατότητες της Ελλάδας να αφομοιώσει επιπλέον ανθρώπινο δυναμικό έχουν εξαντληθεί. Η ρητορική που παρουσιάζει τη χώρα ως θύμα που «επωμίζεται το βάρος» των μεταναστών το οποίο θα έπρεπε κανονικά να μοιράζεται με τις υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε. στηρίζεται σε αναγωγιστικό ρεαλισμό. Είναι ρεαλιστική επειδή είναι σαφές ότι η Ε.Ε. διαθέτει εσωτερικές ιεραρχίες και εσωτερικά σύνορα και ότι οι ισχυρές χώρες της Ε.Ε. χρησιμοποιούν τη Νότια Ευρώπη ως «αποθήκες ανεπιθύμητων ξένων» (βλ. Συμφωνία του Δουβλίνου ΙΙ). Ο αναγωγισμός από πλευράς της ελληνικής πολιτείας έγκειται στο ότι προσπαθεί να αρθρώσει έναν εθνικό/εθνικιστικό Λόγο χωρίς να αμφισβητεί, ή έστω να θεματοποιεί, τους όρους μέσα στους οποίους υφίσταται το συγκεκριμένο ζήτημα. Ρεαλιστική θα ήταν, κατ΄ αρχάς, η παραδοχή ότι το μοντέλο «Φρούριο Ευρώπη» έχει εξαντλήσει τα περιθώρια και αυτής ακόμα της ικανότητάς του να αποκλείει τους μη ανήκοντες σε αυτό.
Η άρνηση των ιθυνόντων στην Ελλάδα και στην Ε.Ε. να διακρίνουν (να παραδεχτούν) τη ροή των παγκόσμιων εξελίξεων είναι αξιοσημείωτη. Οι αυταρχικές μεταναστευτικές πολιτικές στηρίζονται σε μια φαντασιακή εικόνα του κόσμου που θέλει μεν τον πλανήτη αλληλοσυνδεδεμένο όσον αφορά τα οικονομικά και πολιτικά δίκτυα, αρνείται ωστόσο επίμονα να αναγνωρίσει τις «σκοτεινές» πλευρές της παγκοσμιοποίησης, πτυχές της οποίας αποτελούν και οι λόγοι που ωθούν ανθρώπους να επιλέξουν τους κινδύνους της φυγής.
Σε αυτή τη φαντασιακή εικόνα δεν βρίσκουν θέση οι υπαρκτές διχοτομίες που ενέχει η κρατούσα τάξη πραγμάτων· αυτές που παράγουν «τα ανθρώπινα απορρίμματα» κατά την προκλητική έκφραση του Zygmunt Bauman: «Οι πρόσφυγες, οι εκτοπισμένοι, οι αιτούντες άσυλο, οι μετανάστες, οι san papiers, αποτελούν τα απορρίμματα της παγκοσμιοποίησης»1. Θλιβερή επιβεβαίωση της άποψής του αποτελεί η περίπτωση των 300 απεργών πείνας στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Η μειωμένη αξία που προσδίδει η πολιτεία στη ζωή τους όσο αρνείται τη διαπραγμάτευση φαίνεται στις δηλώσεις εκπροσώπων της να μην ενδώσουν στον εκβιασμό. Ποιος είναι ο εκβιασμός; Ανθρώπινη ζωή έναντι πολιτικής επιλογής;
Παρά το κρίσιμο της κατάστασης, δεν συνηγορεί αυτό το κείμενο υπέρ της θυματοποίησης των απεργών πείνας. Το ερώτημα που τίθεται (στην περίπτωσή τους ιδιαίτερα οξυμμένα) είναι το ίδιο που θέτουν οι τρέχουσες εξελίξεις στην ελληνική κοινωνία συνολικά: πόσο ακόμα θα ανθίσταται το κοινωνικό μοντέλο που προωθείται αυτή τη στιγμή στη χώρα, στις κοινωνικές εντάσεις που δημιουργεί ή/και οξύνει; Επιστρατεύοντας αισιοδοξία θα υποστήριζε κανείς ότι οι ανατροπές που συγκλονίζουν την ελληνική κοινωνία αναδύουν συγχρόνως την πρόκληση -την ευκαιρία- να ενισχυθούν δίκτυα κοινωνικής αλληλεγγύης ικανά να καταδείξουν τα αδιέξοδα και να υποβάλουν προτάσεις εναλλακτικές στον αυταρχισμό.
Ας μην εξαρτηθεί η επιτυχία τους από την απώλεια ανθρώπινων ζωών. Οι απεργοί πείνας δεν είναι «ξένοι», αλλά άνθρωποι που ζουν επί σειρά ετών στην Ελλάδα και, στερούμενοι άλλων μέσων, θέτουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων τη ζωή τους. Ας μη χειριστεί η ελληνική πολιτεία αυτές τις ζωές ως ανθρώπινα απορρίμματα.
1. Zygmunt Bauman, Σπαταλημένες ζωές: Οι απόβλητοι της νεωτερικότητας, Αθήνα: Κατάρτι 2005: 98.
* Επίκουρη καθηγήτρια Κοινωνιολογίας, Παν/μιο Αιγαίου
Πηγή: Ελευθεροτυπία
http://rnbnet.gr/details.php?id=1943