«Ο κίνδυνος αρχίζει από τη στιγμή που μεταβάλλοντας την ανάγκη σε αρετή, αποκρυσταλλώνουν θεωρητικά την αναγκαστική, χάριν στους μοιραίους αυτούς όρους, τακτική τους και θέλουν να την επιβάλλουν (…) σαν αξιομίμητο πρότυπο σοσιαλιστικής τακτικής. Ζημιώνουν έτσι και την ίδια τους την προσωπικότητα και την πραγματική και αναμφισβήτητη ιστορική τους αξία, όταν τις βάζουν να ζυγιστούν με το καντάρι των σφαλμάτων που επέβαλε η ανάγκη»
Από την κριτική που άσκησε η Ρόζα Λούξεμπουργκ στους μπολσεβίκους, όταν θέλησαν να περάσουν σαν οικουμενικό το μοντέλο της απομόνωσης των μαζών από τη δικτατορία του προλεταριάτου που οι ίδιοι είχαν επιβάλει με συγκεντρωτικές διαδικασίες.
Μετά το πρώτο σοκ, ας μου επιτραπεί να σχολιάσω το σχόλιο του Γραφείου Τύπου του ΣΥΝ. Έχει λεχθεί (μπορεί και να κάνω λάθος) ότι η φάρσα δεν επαναλαμβάνεται παρά μόνον σαν ιστορία. Όπως το καταλαβαίνω εγώ, αυτό σημαίνει πως όταν κάνεις την ίδια φάρσα δύο φορές, τη δεύτερη φορά γράφεις ιστορία.
Αν το σχόλιο του Γρ. Τύπου του ΣΥΝ εκφράζει συνολικά τον ΣΥΝ, τότε ο ΣΥΝ σήμερα έγραψε ιστορία. Η πρώτη φάρσα ήταν στον απόηχο των γεγονότων που μας σημάδεψαν στη διάρκεια της εξέγερσης των νέων τον Δεκέμβρη του 2008. Και τότε ο χώρος, από πολιτική δύναμη πρωτοπόρα στην υποστήριξη των κινητοποιήσεων, κατέληξε σε στρατηγικά εξημερωμένη αριστερά, παίρνοντας εκ των υστέρων, μέσα από θεσμικές πιέσεις και πολιτικούς εκβιασμούς, τις αποστάσεις του από συγκεκριμένες κινηματικές πρακτικές. Λες και ένα κίνημα νεολαίας μπορεί να λειτουργήσει σαν πολιτικά και ιδεολογικά αμιγές συλλογικό υποκείμενο, λες δεν φτιάχνεται από πολλαπλές και ετερογενείς κοινωνικές ομάδες …
Σήμερα, είδαμε τη δεύτερη και πιο κρίσιμη φάρσα: «Σεβόμαστε την ελευθερία έκφρασης και γνώμης, ιδιαίτερα όσων επιλέγουν να αγωνίζονται με οριακές μορφές πάλης. Ωστόσο θεωρούμε ότι η σημερινή τους στάση δε βοηθά τον αγώνα τους (υπογράμμιση δική μου), παρά δίνει άλλοθι στη κυβέρνηση να επιδιώξει τη κατάργηση του ασύλου. Χρειάζεται μεγαλύτερη υπευθυνότητα από όλους», σχολιάζει το Γρ. Τύπου. Δεν υπεισέρχομαι στο ζήτημα του αν ο ΣΥΝ διαφωνεί με την επιλογή των τριακοσίων μεταναστών να παραμείνουν στη Νομική. Δικαίωμά του.
Όταν όμως το Γραφείο λέει: «η σημερινή τους στάση δε βοηθά τον αγώνα τους», κάτι δεν πάει καθόλου καλά. Δύο πράγματα μπορεί να συμβαίνουν. Είτε χρησιμοποιούν μια πολιτική γλώσσα που παραλλάσσει και αντιμεταθέτει ελαφρώς αλλά με κρίσιμο τρόπο τις σωστές αντωνυμίες, είτε εννοούν πράγματι αυτό που λένε.
Και στις δύο περιπτώσεις έχουν άδικο. Στην πρώτη περίπτωση, αν ήθελαν να πουν: «η σημερινή τους στάση δε βοηθά τον αγώνα ΜΑΣ» (εννοώντας τον αγώνα του ΣΥΝ να απεμπλακεί από την εικόνα της δύναμης που στα μάτια της κοινής γνώμης εμφανίζεται να στηρίζει ακραίες και παράνομες δράσεις), τότε ενέπλεξαν αυθαίρετα τους μετανάστες απεργούς πείνας στο παιχνίδι των εσωτερικών πολιτικών ισορροπιών του ΣΥΝ. Αν ήθελαν να πουν: «η σημερινή ΜΑΣ στάση δε βοηθά τον αγώνα τους», τότε έχασαν την ευκαιρία να ασκήσουν αληθινή αυτοκριτική. Αν πάλι ήθελαν να πουν: «η σημερινή ΜΑΣ στάση δε βοηθά τον αγώνα ΜΑΣ»,(εννοώντας τον αγώνα για απεγκλωβισμό του κόμματος από το στερεότυπο του πολιτικού Ιανού) τότε απλώς καθυστερούν, εθελοτυφλώντας, να αναγνωρίσουν μια σκληρή πραγματικότητα.
Αν όμως, στη δεύτερη περίπτωση, εννοούσαν αληθινά αυτό που είπαν, τότε τα πράγματα είναι ακόμη πιο σοβαρά. Όχι απλώς γιατί το είπαν, όχι απλώς γιατί έκριναν ότι «η σημερινή τους στάση δε βοηθά τον αγώνα τους», άλλωστε αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί μια (άκρως, έστω) συζητήσιμη άποψη στο πλαίσιο της συζήτησης μεταξύ πολιτικών δυνάμεων, κινήσεων και οργανώσεων που επέλεξαν μέσα από τις βαθιές διαφορές τους την αλληλεγγύη απέναντι στην επιλογή των μεταναστών.
Δεν με ενοχλεί καν ότι, υποχωρώντας ξανά στους ίδιους εκβιαστές και στις ίδιες πιέσεις, τους εγκαταλείπει πολιτικά ανυπεράσπιστους. Ούτε ακόμα που για δεύτερη φορά πειραματίστηκε με τις εσωτερικές πολιτικές του ισορροπίες, προκαλώντας από τα αριστερά ένα σοβαρό πλήγμα στην προσπάθεια μιας κινητοποιούμενης κοινωνικής ομάδας να κατακτήσει τα δικαιώματά της. Με ενοχλεί περισσότερο ότι υποχωρώντας ελίσσεται, χρησιμοποιεί τη γνωστή λενινιστική πρακτική της αυθεντίας του επαγγελματία επαναστάτη που ασκεί αυστηρή και συνάμα ‘τρυφερή’ κριτική απέναντι στις πολιτικά ‘ανυποψίαστες’ και ‘χαμηλής συνείδησης’ επαναστατημένες μάζες.
Με ενοχλεί γιατί θεώρησαν ότι αυτή εκτίμησή τους για τη στάση των μεταναστών ήταν λόγος επαρκής για να διατυπώσουν έναν πολιτικό λόγο που μιλά εξ ονόματός των μεταναστών (εμείς ξέρουμε καλύτερα το καλό σας από εσάς), εξακολουθώντας να θεωρούν ότι ο ΣΥΝ εκπροσωπεί τους τριακόσιους παρά το γεγονός ότι οι ίδιοι επέλεξαν να κάνουν κακό στον εαυτό τους! Με ενοχλεί που διείδαν ότι η πολιτική αντοχή του πανεπιστημιακού ασύλου έφτασε ήδη στα όριά της, χωρίς να υπολογίσουν ότι στο πεδίο των δικαιωμάτων το άσυλο είναι προορισμένο να προστατεύει όχι μόνο τις ιδέες των ανθρώπων, αλλά και τη φυσική τους ύπαρξη και τη στοιχειώδη αξιοπρέπειά τους, αλλιώς είναι λειψό. Με ενοχλεί που διαπιστώνουν ότι «χρειάζεται μεγαλύτερη υπευθυνότητα από όλους», εννοώντας προφανώς «τώρα που γίναμε ‘υπεύθυνοι’ εμείς, ήρθε και η δική σας η σειρά». Με ενοχλεί που θεώρησαν ότι «η αξιοποίηση της πρότασης της Πρυτανείας για την ασφαλή μεταφορά τους σε άλλο χώρο» αποτελεί «ηθική δικαίωση» των μεταναστών, τη στιγμή που λίγο μετά οι ίδιοι οι μετανάστες πέτυχαν, συνδυάζοντας αντίσταση και διαπραγμάτευση, τη μεταφορά τους με όρους καλύτερους από αυτούς που πρόσφερε η πρόταση της Πρυτανείας (απομόνωση των μεταναστών από τις αλληλέγγυες ομάδες, αστυνομική περιχαράκωση του χώρου διαμονής).
Με παρηγορεί ότι χρειάστηκε το Δελτίο Τύπου της Συσπείρωσης Πανεπιστημιακών για να ξανασκεφτούμε το αυτονόητο: Ότι υπάρχουν ενέργειες, πράξεις και δράσεις που μπορούν να γίνουν «πέρα από κάθε πολιτική ή συνδικαλιστική σκοπιμότητα και από κάθε πολιτικό πραγματισμό».
Ας ξανακλείσουμε με τη Ρόζα: «Η κοινωνική εξαχρείωση (…). Το μοναδικό αντίδοτο εναντίον του δηλητηρίου είναι ο ιδεαλισμός και η κοινωνική δραστηριότητα των μαζών, η απεριόριστη πολιτική ελευθερία».
Μυτιλήνη, 27 Ιανουαρίου 2011
Μιχάλης Ψημίτης
Πανεπιστήμιο Αιγαίου